به تازگي طرحي را پايه گزاري كرده اند كه در آن با برگزاري دوره هاي فلسفه به كودكان كمك ميكنند تا زاه درست انديشيدن را ياد بگيرند و در آينده نيز موفق تر شوند.

به گزارش خبرنگار انديشه «خبرگزاري دانشجو»،‌ آنچه كه تا امروز حداقل در ذهن عامه مردم درباره فلسفه شكل گرفته است حكايت از دانشي خشك دارد كه هرگز نمي تواند تناسبي با زندگي روزمره داشته باشد.

اما پژوهشگران حوزه فلسفه در شاخه هاي مختلف عدم صحت اين ادعا را ثابت كرده اند،‌ فلسفه مي‌تواند در شئون مختلف زندگي ما حضوري پررنگ داشته باشد، اما لازمه اين حضور قبل از هرچيز ارائه تعريفي دوباره به دور از شنيده هاست،‌ فلسفه در ساده ترين تعريف درباره ماهيت‌ها صحبت مي كند،‌ اگر در زندگي به دنبال ماهيت ها باشيم در واقع متوسل به جست‌و‌جو و فكر كردن شده ايم،‌ بنابراين به نوعي تفلسف كرده‌ايم.

با اين نگرش مي‌توان فلسفه را جزئي از زندگي دانست، به ويژه كه در چند سال اخير گستره اين دانش پايه، به حوزه هاي دانشي ديگر نيز سرايت كرده است و اين روزها شنيدن درباره موضوعاتي چون فلسفه پزشكي، ‌فلسفه هنر،‌ فلسفه اخلاق،‌ فلسفه كودك مولفه‌اي ناآشنا محسوب نمي شود.

البته با وجود تفاسير ياد شده همچنان مفهوم برخي مولفه ها قابل درك نيست،‌ براي مثال جامعه متشكل از مردمي كه چندان با فلسفه اخت نبوده اند شنيدن از فلسفه كودك اساسا غيرقابل باور است؛ چراكه در شاكله ذهني عامه مردم اين مولفه به مثابه آموزش همان مكاتب و نحله هاي فلسفي است كه قطعا اين برداشت ناشي از عدم آگاهي است.

به اين منظور و براي روشن شدن چيستي فلسفه كودك، با تني چند از كارشناسان اين حوزه به گفت‌وگو پرداختيم،‌ هركدام از اين پژوهشگران از نقطه نظري متفاوت به تبيين مولفه فلسفه براي كودك پرداختند.

دكتر زهره حسيني،‌ از پژوهشگران حوزه فلسفه براي كودك، در اين راستا چنين عنوان كرد كه مقصود از طرح و برنامه فلسفه و كودك، فقط آموزش مطالب فلسفي به كودك نيست، بلكه كودك به حسب مراحل سني و تحصيلي در اين روش، نخست با روش درك و تفاهم، مفاهيم عادي يا اخلاقي و سپس روش تحليل شنيده‌ها يا تفكر نقاد يا خلاقيت و يافتن مفاهيم جديد آشنا مي‌شود و پس از يافتن استعداد درك مفاهيم اخلاقي يا در ضمن آن، اندك اندك مطالب ساده و پايه فلسفه به آنها آموزش داده مي‌شود.

دكتر حسيني معتقد است كه در روش‌هاي يادگيري قديم، آموزش و پرورش تنها يادگيري مطالب و حفظ آنها و در نهايت انتقال آنها به نسل بعد تلقي مي‌شد و معلم مطالبي را به شاگرد ياد مي‌داد و شاگرد آن را بعدها به شاگردانش انتقال مي‌داد، كسي حق به چالش كشيدن استاد را نداشت و نقد و بررسي معلومات استاد كار درستي به شمار نمي‌رفت.

او معتقد است تربيت با اين روش، كودكاني به بار مي‌آورد كه قادر به حل مسائل زندگي خود در آينده نيستند؛ زيرا قدرت تفكر نقاد در آنها پرورش نيافته است. در مواجهه با مسائل و مشكلات نقد و بررسي موشكافانه، تجزيه و تحليل و در نهايت داوري عادلانه را ندارند. بنابراين سيستم آموزشي بايد مبتني بر تفكر خلاق و البته نقاد باشد كه اين مهم در گروي طرح آموزشي فلسفه براي كودكان است.

منبع:مشاوره ازدواج-فلسفه يكي از راههاي كمك به افكار كودكان و رشد آنها

۴ تا ۵ سالگي: من مي‌توانم هر آنچه تو مي‌تواني باشي باشم

افكار كودكان در سنين ميان چهار تا پنج سالگي متشكل­تر، متمركزتر و معمولي­تر مي‌شود. آن‌ها ياد مي‌گيرند يك ايده، مسئله و يا وظيفه را تا مرحله به دست آوردن نتيجه دنبال كنند و حتي از يك روز تا روز ديگر روي آن فكر و عمل كنند تا با موفقيت به پايان برسانند. كودكان پنج ساله نگران نظم و كمال هستند. آن‌ها مي‌توانند درباره يك نظريه فكر كرده و آن را اجرا نمايند در حالي كه در آغاز اين سال ممكن است به سرعت از يك ايده به ايده ديگر بروند. افكار آن‌ها به تدريج عميق‌تر شده و حافظه آن‌ها در مورد حوادث، موقعيت‌ها و استراتژي‌ها در حل مسائل و غيره بهبود مي‌يابد. از چهار تا پنج سالگي رشد آن‌ها در زمينه استقلال افزايش مي‌يابد. كارهايي كه آن‌ها در چهار سالگي براي حفظ و مراقبت از خود انجام مي‌دادند در پنج سالگي با سادگي بيشتر و نظارت كمتر انجام مي‌دهند. در پنج سالگي بسياري از كودكان در منزل به كارها كمك مي‌كنند مثل شستن و خشك كردن ظروف، چيدن ميز و نظاير آن. از چهار تا پنج سالگي بايد قوانين اجتماعي جزو سرشت كودكان شود و رفتارشان بر قضاوت شخصي خودشان متكي باشد. آن‌ها از خودشان در ارتباط با ديگران آگاهي بيشتري به دست مي‌آورند و وظيفه يادگيري را دنبال خواهند كرد زيرا اين وظيفه بيشتر آن‌ها را به صورت يك فرد مورد احترام درخواهد آورد كه داراي صفاتي شبيه به ديگران و باارزش از نظر آنان خواهند شد. آن‌ها به شركت در نمايشنامه درام اجتماعي به عنوان راهي براي معرفي تصويري از خود از طريق كشف يك سري نقش‌هاي مختلف ادامه مي‌دهند.

مهارت‌هاي حركتي كودكان چهار تا پنج ساله به‌اندازه كافي پيشرفت كرده است كه در بازي آن‌ها كارهاي برجسته متنوع و حركات ساده ژيمناستيك ديده مي‌شود. در پنج سالگي آن‌ها مي‌توانند لي‌لي كنند، بپرند، طناب بازي كنند، بدوند، از جايي بالا روند، دور خود بچرخند و غيره. اين بازي‌ها راهي است براي تمرين مهارت‌هاي حركتي و نيز يادگيري همكاري با ديگران، ايجاد تناسب ميان اعمال و دستورالعمل‌هاي شفاهي و آگاهي و پيروي از يك سري قوانين ساده.مشاوركودك و نوجوان

مهارت‌هاي حركتي ظريف بهتر شده و تحت كنترل در مي‌آيد. ممكن است بعضي از كودكان به يادگيري نوشتن علاقه‌مند باشند. اكثر نقاشي‌هاي كودكان كنترل شده و منطبق بر تصوير و طرح ذهني است. طرز گرفتن مداد بهتر شده و از قيچي براي بريدن چيزها به خوبي استفاده مي‌كنند. در اين دوره زبان به طور روزافزوني جاي عمل را مي‌گيرد. كودكان مي‌توانند فقط با گفتن زباني «وانمود كنند» كاري را انجام داده‌اند مثلا «بيا وانمود كنيم من مادر هستم و تو بچه و من مي‌خواهم تو را تنبيه كنم.» كودكان ياد مي‌گيرند براي مشكلات راه‌حل‌هاي شفاهي بيابند درحالي‌كه در گذشته به وسيله بدن و عواطف شديد عكس‌العمل نشان مي‌دادند. از چهار تا پنج سالگي كودكان همچنان تعداد كلمات خود را افزايش داده، طول جملات شان را زياد مي‌كنند.

پيچيدگي ساختمان جملات خود را بالا مي‌برند و بيش از پيش از زبان به عنوان راهي براي آموختن درباره چيزها در دنياي خود استفاده مي‌كنند. سوالات آن‌ها بيشتر براي كسب اطلاعات بوده و علاقه آن‌ها به كتاب و داستان بيشتر بر مبناي واقعيات مي‌باشد. بالاخره زبان فقط جزئي از نمايشنامه آن‌ها نيست بلكه به عنوان مبناي نمايشنامه مي‌باشد. بازي با قيافه‌سازي و كلمات مسخره براي كودكان در اين سن تفريحي مي‌باشد.

كودكان چهار ساله هم اكنون درك مي‌كنند كه چيزها در دنياي آن‌ها داراي نظم است و وقتي از يكديگر جدا مي‌شوند مي‌توان آن‌ها را دوباره به همان نظم اول برگرداند و اينكه بسياري از چيزها را مي‌توان به روش منظم با يكديگر مقايسه و به هم مرتبط نمود. بين چهار تا پنج سالگي مي‌توانند راه‌هاي پيچيده‌تري براي نظم دادن به چيزهاي بيشتري در دنياي خود و بر حسب صفات فيزيكي آن‌ها، وضعيت آن‌ها در زمان و فضا و يا اينكه افراد ديگر چگونه آن‌ها را تعريف و تفسير مي‌كنند كشف نمايند.

چگونه مي‌توانيد حركت كنيد؟

شركت‌كنندگان: كودكان چهار تا شش ساله و يك بزرگسال. بعضي از كودكان كوچك‌تر نيز مي‌توانند از نوع ساده‌تر اين فعاليت لذت ببرند.

توضيح: در هر مهارتي كه كودك ياد مي‌گيرد زماني مي‌رسد كه آن مهارت به اندازه كافي رشد كرده و كودك از گسترش و توسعه آن، از در هم آميختن آن با ساير مهارت‌ها و از افزودن انواع جديد مهارت به آن لذت مي‌برد. در اين سن اكثر كودكان مي‌توانند به آساني راه بروند و بدوند، تعادل خود را از پشت تا پنجه پا در يك زمان و بر روي يك پا حفظ كنند، بپرند، لي لي كنند، روي پنجه پا راه بروند و در شش سالگي مي‌توانند طناب بازي كنند.

آن‌ها آماده هستند اين مهارت‌ها را در گسترش راه‌هاي متنوع‌تر، كنترل شده­تر و اصلاح شده­تر حركتي به كار اندازند. فعاليت‌هاي زير به كودكانتان كمك مي‌كند حركات هماهنگ‌تر، باوقارتر و موثرتري انجام دهند.

۱- حركت در فضا

الف- محوطه‌اي را به حركت خود و كودكتان اختصاص دهيد كه شامل انواع مختلف فضاها باشد مانند: فضاهاي احاطه شده، مثل تونلي كه از كارتنهاي بزرگ كه در و ته آن را كنده باشيد درست شده است. فضاهاي باريك مثل صندلي و يك كاناپه كه نزديك ديوار قرار داده شده به طوري كه به زور از آن عبور نماييد. فضاهاي باز و فضاهايي كه به وسيله موانع مشخص مي‌شود كه بايد آن‌ها را دور بزنيد مثل صندلي‌هايي كه به صورت يك دايره قرار گرفته باشند.

منبع:مركز مشاوره-مشاوره كودك و نوجوان:افكار كودكان